Urakanak 2020

Larrialdi zerbitzuek erreskate lanetan jarraitzen dute Floridako hainbat hiritan, Milton urakana igaro ostean. Agintariek, larrialdia artatzen den bitartean, babestuta egoteko eskatu diete herritarrei.

Patxi Beitia euskal herritarra Tampan (Florida, AEB) bizi da, Milton urakanak bete-betean harrapatu duen hirietako batean, hain zuzen. "Argirik ez dago, gaua da, bihar goizean ikusiko ditugu ondorioak", ohartarazi du.

Tornadoak, kaleetan eta auzoetan uholdeak eta euri-jasak eragin ditu, eta autoak eta eraikinak suntsitu ditu. Bi milioi etxebizitza baino gehiago argindarrik gabe daude Floridan.

AEBko Urakanen Zentro Nazionalak tornadoak direla eta abisua zabaldu du Florida hegoaldean. Milton urakanaren erasoaren arriskupean dauden herritarrei —batik bat mendebaldeko kostaldean bizi direnei— ihes egiteko eskatu die, tokiko agintariek hala eskatuz gero.

Ahuldu beharrean, indartzen ari da azken orduotan. Floridan, segurtasun neurriak indartu dituzte eta agintariek ohartarazi dute bertatik urruntzea hil ala biziko kontua dela. 

Miltonen intentsitatea 5. kategoriatik 4.era jaitsi da azken orduetan Saffir-Simpson eskalan, baina eragingo dituen haizeak, 250 kilometro ordukoak, "oso arriskutsuak" izaten jarraitzen dute.

Urakana, denboraldi honetako bosgarrena Atlantikoan, Mexikoko Golkotik iritsi zen Estatu Batuetara, haizeen, euriaren eta itsaski ziklonikoaren karga "oso arriskutsuarekin".

Ozeano Bareko denboraldiko hamargarren tifoia da eta "oso indartsu" gisa katalogatu dute. Japoniako iparralderantz egiten ari den bidean euri jasak, uholdeak, haize urakanak eta olatu handiak eragiten ari da.

Debby Floridara iritsi da 130 kilometro orduko haizeekin, eta uholdeak eta kalte handiak eragin ditu. Gainera,  200.000 biztanle inguru elektrizitaterik gabe geratu dira.

1. kategoriako urakanak ia 240.000 pertsona argirik gabe utzi ditu. Meteorologoek ohartarazi dute ekaitzak uholde katastrofikoak eragin ditzakeela Floridan, Hego Carolinan eta Georgian. 

1. kategoriako urakanak 2 milioi pertsona baino gehiago argirik gabe utzi ditu. Gutxienez bi pertsona hil dira Texasen ekaitzaren ondorioz.

4. mailako Beryl urakanaren haize bortitzek uharteko azpiegituran eta Kingston hiriburuko Norman Manley nazioarteko aireportuan ere kalteak eragin dituzte. Beryl Mexikoko Karibe aldera doa orain.

Urakanaren erdigunea Mexikoko Yucatan penintsularantz doa. Berylek "aurrekari kezkagarria" jartzen du, Atlantikoan ez delako inoiz intentsitate goreneko zikloirik sortu urteko sasoi honetan.

Aurten, Atlantikoan inoiz baina urakan gehiago espero dituzte, adituen arabera. 13 urakan egon daitezke; horietatik, zazpi urakan kategoria handiagokoak izan daitezke.

12 ordu baino gutxiagoan, Otis 1. mailako urakana izatetik 5.ekoa izatera igaro zen, maila altuenera. Hiriarekiko komunazioa guztiz galdu da, eta, ondorioz, oraindik ezin dira kalteak zenbatu.

Erreskate taldeen lana zaila gertatzen ari da, hiria bi zatitan banatuta geratu baita, bi presa kolapsatu eta 33 milioi litro ur baino gehiago isuri ostean. Urak eraikinak, zubiak eta errepideak suntsitu ditu.

Agintariek alerta maximoa ezarri dute 200 km/h-tik gorako haizeekin gerturatzen ari den tifoiagatik. Gaur arratsaldea eta larunbat goiza bitartean espero da lurra jotzea, eta euri eta ekaitz handiak utziko ditu.

Idaliak kalte handiak utzi ditu Florida ipar-mendebaldean. Azken 125 urteetako urakan indartsuenak uholde historikoak eragin ditu, errepideak itxi dituzte, eta 260.000 etxe eta eraikin energiarik gabe utzi ditu.

Idalia urakanaren lurra jo du asteazken honetan Floridako ipar-mendebaldeko kostaldean, Keaton Beachetik gertu, 125 milia orduko (205 km/h) haizeteekin, AEBko Urakanen Zentro Nazionalak jakitera eman duenez.

Urakanen Zentro Nazionalak adierazi duenez, Idalia urakan "oso arriskutsua" bihurtuko da hegoaldeko estatuko kostaldean lurra ukitzean. Milaka pertsonek euren etxeak utzi eta leku seguruagoa bilatu behar izan dute.

Idalia iparralderantz doa, Floridara bidean, eta indarra, konfigurazioa eta abiadura irabazi ditu azken orduetan. Kubako Meteorologia Institutuak 118 kilometro orduko boladak erregistratu ditu eta urakan bihurtzea espero dute.

Nicolek 1. kategoriako urakan gisa jo du lurra gaur goizaldean, Vero Beachetik hegoaldera (Floridako ekialdeko kostaldea). Gutxienez bi pertsona hil dira uholdeen ondorioz elektrokutatuta.

Erdialdeko Amerika alerta egoeran dago joan den ostegunetik. Herrialde asko ebakuazio prebentiboak egiten ari dira eta klaseak bertan behera geratu dira.

Ian urakanak Floridan utzitako sarraskiaren ondorioak guztiz zehaztu ezinik jarraitzen dute, eta urteak beharko omen dituzte egoera berriro lehengora ekartzeko. Egunak dira urakanak estatua astindu zuenetik eta oraindik kostatik urrun ere, ura orkatilatik gora dago nonahi.

Gutxienez 17 pertsona hil dira Ian urakanaren ondorioz Florida estatuan. Haize gogorren, euriteen eta itsasketa ziklonikoen konbinazioak etxeak urez bete ditu, bideak moztu ditu eta bi milioi pertsona baino gehiago argirik gabe utzi ditu.

Ian urakana indarra galduz doa. Laugarren mailatik batera jaitsi da Floridan, baina agintariek ohartarazi dute arriskutsua izaten jarraitzen duela. Erabat igaro arte ezingo dituzte kalteak zenbatu, baina Estatuko Gobernadoreak esan du ugariak direla.

Ian urakan indartsua Floridako mendebaldeko kostaldera iritsi da, 240 km/h-ko haize-bolada handienekin. Oraindik uholdeak eta itsasbehera "katastrofikoak" espero dira  Mexikoko Golkora begira dagoen kostaldean. Orain arte ez da eman biktimen inguruko informaziorik.

Miamin, Ian urakanaren zain daude. Datozen 48 orduetan etxetik ez irteteko agindua eman dute, eta prest daude babesleku bereziak, egoera gaiztotzen bada ere.

Hirugarren mailako indarrarekin jo zuen lurra Ian urakanak Kuba mendebaldean. Aurretik urakanak izan dituztela diote Kuba mendebaldean bizi direnek, baina ez horrelakorik.

Kubako linea elektrikoa erori egin da, eta herrialde osoa argindar zerbitzurik gabe geratu da. Unión Eléctrica enpresak onartu du "prozesu konplexua" dela, eta pixkanaka konpontzea espero du.