Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak deituta, eta ELA, LAB, CCOO eta UGT sindikatuen babesarekin, eguerdian egin dute protesta Gasteizen, eta arratsalderako utzi dituzte mobilizazioak Iruñean, Donostian eta Bilbon.
Gasteizen eguerdian egin dute manifestazioa, "pentsio duinak" aldarrikatzeko, eta Iruñean, Donostian eta Bilbon arratsaldean atera dira kalera milaka manifestari.
Joan den urtearen amaieran, Espainiako Gobernuak Errege Lege Dekretu bat onartu zuen, erretiro partzialaren araudian aldaketak egiteko. Horren ondorioz, ordezkoa lan-kontratuko langile finko gisa kontratatu behar da, eta hautaketa prozesu bat egitea beharrezkoa da.
Joan den urtearen amaieran, Espainiako Gobernuak Errege Lege Dekretu bat onartu zuen, erretiro partzialaren araudian aldaketak jasotzen zituena. Horren ondorioz, ordezkoa lan-kontratuko langile finko gisa kontratatu behar da, eta hautaketa prozesu bat egitea beharrezkoa da.
Erretiroa hartzeko adina, batez beste, 65 urtekoa da Europar Batasuneko herrialdeetan. Hala ere, hainbat estatukidek 67 urtera atzeratzea erabaki dute. Halaber, zenbait gobernu erretiro aktiboa bultzatzen ari dira, langile eskasiari aurre egiteko.
Alarguntasun pentsioa 1.125,80 eurokoa da, batez beste, Euskadin. Nafarroan, berriz, batez besteko erretiro pentsioa 1.682 eurokoa da eta laugarrena da, EAEren, Asturiasen eta Madrilen atzetik.
Alderdi bakarrak bozkatu du omnibus dekretu berriaren aurka: Vox. Kongresuak testua lege-proiektu gisa tramitatzea onartu du, eta, horri esker, talde politikoek zuzenketak aurkeztu ahal izango dituzte.
Bilbon, Iruñean eta beste hiri batzuetan egindako elkarretaratzeetan, sindikatuek ehunka pertsona bildu dituzte Omnibus legean jaso eta hasiera batean Kongresuan baztertutako gizarte-babeserako eta Gizarte Segurantza finantzatzeko neurriak defendatzeko.
Otsailaren 20rako akordiorik ez bada, 22an kalera aterako dira protestan pentsiodunak. Uste dute bai Espainiako Gobernuak eta bai oposizioak erabiltzen dituztela.
Estatu osoko pentsiodunen mugimenduek otsailaren 20ra arteko tartea emango diote Espainiako Gobernuari "dagoeneko aplikatzen ari zena berrezartzeko benetako borondaterik eta erantzukizunik egon den ikusteko, lege-dekretu bidez edo egoki deritzoten beste modu batzuen bidez".
Urtarrilean pentsioen zenbatekoa % 2,8 igoko da, baina otsailean murriztu egingo dira, Gizarte Segurantza Ministerioak baieztatu duenez. Era berean, lanbidearteko gutxieneko soldata (LGS) 2023ko mailara itzuliko da, hau da, hilean 1.080 euro.
Ministroen Kontseiluak Errege Dekretua onartu du gaur. Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak salatu duenez, "pentsio publiko duinak eta nahikoak bermatuko dituzten erabaki esanguratsuak hartu beharrean, erabaki partzialak hartu dira".
Mobilizatzen hasi zirela zazpi urte bete direnean, Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak manifestazioa egin du Bilbon. Orain arte lortutakoa aldarrikatzeaz gain, gutxieneko pentsioa gutxieneko soldatarekin parekatzea lortzeko sinadura bilketa hasi dutela gogoratzeko baliatu dute mobilizazioa.
Urrian aurkeztu eta Legebiltzarrak onartu zuen herri ekimen legegilearen baitan, 10.000 sinadura biltzen hasiko dira gaurtik aurrera. Eusko Jaurlaritzari esan diote eskumena baduela, eta ez dezala beste alde batera begiratu.
Urtea hastearekin batera, zerbitzu eta produktu guztien tarifak eguneratuko dira. Elektrizitatea eta gas naturala dira gehien igoko direnak, eta hipotekak dira jaitsiko diren bakarrak. Pentsioak % 2,8 altuagoak izango dira, baina gutxieneko soldatak izoztuta hasiko du urtea.
Urtarrilaren 1etik aurrera, erretiroa 65 urterekin hartu nahi dutenek 38 urte eta 3 hilez kotizatu dutela frogatu beharko dute. Ipar Euskal Herrian, erretiratzeko adinaren atzerapen progresiboak 1963an jaiotakoei eragingo die: 62 urte eta 9 hilabete izan beharko dituzte.
Borondatezko gizarte-aurreikuspeneko eredu hori Bilboko Burtsan egindako ekitaldi batean aurkeztu dute erakundeek. Bertan, Ogasun eta Finantzetako sailburuak eta Merkataritza Ganberetako presidenteek parte hartu dute.
Balio-handitze horrek, gutxi gorabehera, urtean, batez beste, 600 euro gehiago ekarriko dizkie erretiro-pentsioa duten pertsonei, eta sistemaren batez besteko pentsioak 500 euro inguru igoko dira urtebetean.
60ko eta 70eko hamarkadetan mutualitateetan kotizatu eta PFEZn gainerako langileen kenkari berberak izan ez zituztenen pentsioetan bidegabe atxikitako dirua da itzuliko dena.
Herri ekimen legegileraen bitartez, Jaurlaritzari eskatu diote ezarri ditzala lanbide arteko gutxieneko pentsiora arteko osagarriak, pentsiodun guztiek bizimodu duina egiteko diru sarrera nahikoa izan dezaten. Ekimen legegilea aurkeztu ondoren, elkarretaratzea egin dute, legebiltzarraren aurrean.
Sinadura bilketa aurrerago abiatuko dute, HELa tramitera onartzen badute. Apirilaren 26an aurkeztuko dute Legebiltzarrean, eta elkarretaratzea deitu dute aurretik.
Ekonomia Aplikatuko Ikerketen Fundazioak gomendatzen du "kontuan hartzea zenbait lanbidek dakarten eskakizun fisiko, emozional eta mental maila", eta erretiro aurreraturako eta partzialerako mekanismo malguak sartzearen alde egin du.
Jon Bernat Zubiri irakasleak azaltzen duenez, Espainiako Gobernuaren, sindikatuen eta patronalaren arteko akordioak ez dakar sistema berri bat, baizik eta aldaketa txiki batzuk. Adibidez, erretiro aktiboaren malgutasuna.
Egindako erreklamazioa aztertu eta emaitza itzultzekoa izan bada, kaltetutako pentsidunek dagoeneko jaso dutela dagokion dirua azaldu du Jokin Perona Gipuzkoako Ogasun eta Finantza diputatuak.
Igor Arroyo LABeko koordinatzaile nagusiak eta Amanda Verrone sindikatuko politika publikoak aztertzeko arduradunak Bilbon aurkeztu duten "Haritik" txostenean jasotzen da eskaera, Euskal Herrirako pentsio-sistema publiko eta propio bat eratzeko trantsizio-neurri gisa.
Iñaki Martin Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduko bozeramaileak gogorarazi duenez, Legebiltzarrean ekimenak babestu dituzten indar politiko bakarrak "EH Bildu eta Elkarrekin Podemos izan dira".
Zaintza sistema publiko eta duina aldarrikatu, emakumeen kontrako indarkeria salatu eta soldata arrakala amaitzea izan dituzte aldarri, besteak beste, Donostian martxoaren 8an. Antiguako tuneletik aterata, Kontxako badia zeharkatu du manifestazioak, eta Donostiako erdigunetik Boulevardera iritsi da.
Erabakia Auzitegi Gorenaren epai baten ondorio da, eta, oraingoz, 52.000 pentsiodun arabarri eragingo die. "Aldundiak ofizioz jardungo du pertsona horiekin, 2023ko datuak erantsiz", azaldu du Ramiro Gonzalez Arabako ahaldun nagusiak.
Borondatezko aurreikuspen planen pentsio osagarria hilero kobratzea lehenesten duen dekretu berria begi onez ikusten du Euskadiko BGAEn Federazioko presidente den Ignacio Etxebarriak. Halere, uste du pentsio osagarriak errentan jasotzeak hobari fiskalak izan behar dituela.
Dirua dena batera kobratzeko muga bat ezarri da, 36.166 euro, eta hortik gora dutenek zati handi bat hilero kobratu beharko dute. Apirilean sartuko da indarrean Borondatezko Gizarte Aurreikuspeneko Erakundeen jarduera arautzen duen dekretu berria.
Diputatuen Kongresuko Osoko Bilkurak atzera bota du langabezia-sorospenaren erreforma jasotzen zuen lege-dekretua. Espainiako Gobernuak, ostera, Justiziari eta Funtzio Publikoari buruzko neurrien erreforma (omnibus) eta krisiaren aurkako neurrien dekretua salbatu ahal izan ditu.
Eusko Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapen, Jasangarritasun eta Ingurumeneko sailburuak onartu du egungo ongizate ereduari eusteko eta pentsioak mantentzeko pertsona migranteak "erakarri" beharko direla.