Kurduak Siriako biztanleriaren % 10 inguru dira. 1960ko hamarkadatik eta gerra zibila hasi zen arte, 2011n, herririk zapalduena ziren, baina erregimenak erasorik ez egiteko itun bat adostu zuen, eta horri esker, PYDk administrazio propioa ezarri zuen ipar-ekialdean, Rojava izenez ezagutzen dena.
Abenduaren hasieran Al-Assaden erregimena erori zenean hasi zen Turkia tropak metatzen Siriako mugan, eta antzeko mugimendua egin zuen 2019an herrialde horretako ipar-ekialdea inbaditu aurretik.
Israelek 1967ko Sei Eguneko Gerran bereganatu zuen Siriako goi-lautada estrategikoaren zatirik handiena, eta 1981ean anexionatu zituen. NBEk legez kanpokotzat jotzen du okupazio hori, baina Israelek plan bat onartu berri du eremu horretan kolono kopurua handitzeko.
Bestalde, Israelgo Atzerri Ministerioak Dublingo enbaxada itxiko duela jakinarazi du, Irlandak Nazioarteko Justizia Gortean (CIJ) Hegoafrikak Estatu juduaren aurka genozidioagatik aurkeztutako demandarekin bat egingo duela iragarri ostean.
"Tratsizio gobernu bat" osatzea aholkatu, eta Israelek Golango gainetan egin duen inbasioa kritikatu dute. Bien bitartean, Israelek bonbardaketak egiten jarraitzen du.
Al Charaaren esanetan, "Israelen argudioak ahuldu egin dira, eta ez dituzte azken urraketak justifikatzen". Arabiar Ligak Nazio Batuen Erakundearen misio espezifiko bat ezartzea eskatu du larunbat honetan Jordaniatik.
Atzera egiteko batere asmorik gabe, Israel Katz Netanyahuren Defentsa ministroak Armadari agindu dio presta dadila Hermon mendian, lehen konkistetako batean, dituen posizioei neguko hilabeteetan eusteko.
Politikari islamistak Ingeniaritza Elektriko eta Elektronikoa ikasi zuen Alepoko Unibertsitatean 2007an, eta, ondoren, xaria (lege islamiarra), Idlibeko Unibertsitatean.
Gainera, Giza Eskubideen Siriako Behatokiak salatu duenez, Israelen tropak Sirian sartu dira, desmilitarizatutako eremutik kanpo, baina Israelek ukatu egin du. Tel Avivek onartu du, hala ere, bere soldaduak eremu desmilitarizatuan daudela.
Baxar al-Assaden erregimena erori da, eta islamistak eta indar matxinoak boterea eskuratu dute. Herrialdearen errealitatea bestelakoa da gaur egun, eta agertoki berriak hainbat kezka eta erronka eragin dizkie inguruko herrialdeentzat eta nazioarteko komunitatearentzat.
Indar islamisten garaipenak 6,8 milioi errefuxiaturi Siriara itzultzeko bidea erraztu diezaieke. Siriakoa da mundu osoko errefuxiatu krisirik handiena, 14 milioi pertsona baino gehiago baitaude etxetik kanpo.
Siriako Giza Eskubideen Behatokiak jakinarazi duenez, Israelek 100 eraso baino gehiago egin ditu Siriako armamentu biltegien, aireportuen eta azpiegitura estrategikoen aurka.
Herrialde arabiarrek ere sartu izana gaitzetsi dute. Hala ere, Netanyahuren hitzetan akordioa "ezerezean gelditu da" al-Assaden erregimena erori dela eta eremu hori "Israelen zati banaezina" dela adierazi du.
Baxar al-Assaden gobernua boteretik kendu du matxinoen erasoaldi batek. Orain, Siriak Sortaldearen Askapenerako Erakundeak (HTS) bultzatutako trantsizio zail bati aurre egin beharko dio. Behin boterean zegoen erregimena deuseztatuta, zer pauso emango dituzte matxinoek gobernu berria antolatzeko?
Siriakoa da mundu osoko errefuxiatu krisirik handiena, 14 milioi pertsona baino gehiago baitaude etxetik kanpo. Horietatik 7,2 milioi barne-desplazatuak dira eta 6,8 milioi errefuxiatu, eta azken horietatik 5,5 milioi inguruko estatuetan bizi dira.
Siriako Defentsa Zibileko kideak, Kasko Zuriak izenez ezagunak, Saydnayako espetxera iritsi dira ezkutuko lurpeko ziegetan zeuden atxilotuak askatzeko. Espetxea Siriako Gobernuak kudeatzen zuen, eta presoen aurka tortura erabiltzeagatik zen ezaguna.
Ruba Hassan siriarra da eta 10 urte baino gehiago daramatza Gasteizen bizitzen. Lehen ez zuen bere herrialdera itzultzeko aukerarik ikusten, baina Baxar al-Assaden erregimena erori ondoren, ez du baztertzen egunen batean hara itzultzea.
Sortaldea Askatzeko Erakundeko (Al-Qaeda ohia) terroristek zuzendutako matxinoek eta Turkiak babestutako errebelde talde batek indarrak batuta, 11 eguneko erasoaldian lortu dute Baxar al-Assad ihes egitera behartzea eta Siriako agintea euren esku hartzea.
Abu Mohammad al-Julanik, Baxar al-Assaden agintea eraitsi duen koalizio jihadistaren buruak, garaipena aldarrikatu du Damasko hartu ostean. 13 urteko gerra izan da, milaka heriotza eta milioika herritar erbesteratzea ekarri duena.
Azaroaren 27an, Sortaldea Askatzeko Erakunde jihadistak eta Turkiak babestutako errebelde talde batek Siriako Gobernua boteretik kentzeko erasoaldia hasi zuten; 11 egunetan, hiriburua hartu dute, eta Baxar al-Assad presidentea ihes egitera behartu.
Siriako Armada Askea izenarekin ezagutzen diren milizia turkiazaleek Eufratesen mendebaldean dagoen Manbij hiriaren % 80 bereganatu dute. Orain arte kurduen eskuetan zegoen hori.
Sirian indartsu sartu diren errebeldeak HTS, Hayat Tahrir al Sham, talde islamistak lideratuta daude. Beraiekin batera, Siriako Armada Nazionala dago, Turkiak babestutako talde ezberdinez osatutakoa.
Zelenskik erantzun du "indarrez" ere posible dela "bakea lortzea". Bestalde, Trumpek uste du Putinek babesik gabe utzi duelako ihes egin duela Al-Assadek Siriatik.
Jihadistek Siriako hiriburua hartu dute, 11 eguneko erasoaldi baten ostean, Sortaldea Askatzeko Erakundeko terroristek (Al-Qaida ohia) zuzendutako koalizio batek indarrak batuta.
Siriako Giza Eskubideen Behatokiaren arabera, aliantza hiriburutik 10 kilometrora dago. Siriako Armadak "gerra mediatiko sistematikoa" salatu du, eta herritarrei dei egin die "gure herrialdearen aurkako planaren kontzientzia har dezaten eta gezurren menpe eror ez daitezen".
Aurrerapauso hau benetan esanguratsua da islamistentzat, hiri hau kontrolatzeak gutxienez lau probintziaren ateak irekitzen dizkielako: Alepo, jada bereganatu dutena; Mediterraneoko Tartus eskualdea, Bachar al Asaden gotorleku, eta Latakia, non Errusiak bere base militarra duen; eta, azkenik, Homs.
Lehen Al Nusra Frontea zenak eta Turkiaren babesa duten beste talde armatu batzuk erasoaldi "zabala" hasi zuten Libanon su-etena indarrean sartzearekin batera.
Horietako bat Al-Ramadan familia da. 2013an irten ziren Siriako gerratik, eta bederatzi urte egin zituzten Libanon. Hiru seme-alabekin Euskal Herrira iritsi ziren eta bi urte daramatzate Tolosan bizitzen.
Israelgo Gobernuak 50.000 erreserbista gehiago deitu ditu, Libanoko iparraldeko mugan tentsioa areagotu baita. Ildo horretatik, 350.000 erreserbisten mobilizazioa abuztuaren 31ra arte egongo da indarrean.
Amnistia Internazionalak ohartarazi du mundu osoko gatazka belikoen gorakadak eta nazioarteko zuzenbidearen kolapsoak "ondorio izugarriak" izan dituztela dagoeneko, eta horiei adimen artifizialaren aurrerapen "azkarrak" gehitu behar zaizkie.
Horregatik, alerta maila gorenean daude. Iranek Damaskoko enbaxadan jaso zuen erasoaren erantzuna Israelen barruan izatea da Washingtonen beldur handiena.
Ustez Israelgo Armadak egin duen erasoak Hezbollah talde xiitaren misil biltegi bat eta Jibrindik gertu kokatutako entrenamendurako toki bat zituen jomugan. Siriak "eraso terrorista"tzat jo du operazioa, eta Israelek horrelako gehiago egiteko mehatxua egin du.