EAEko Justizia Auzitegi Nagusiko presidenteak epaileek legeak interpretatzeko eskubidea dutela aldarrikatu du, beti, "marko konstituzionalaren barruan".
Zalantzan jarri du arauak "autonomiaren eremuari" eragiten ote dion, eta baldintza hori nahitaezkoa da autonomia batek Estatuko lege baten aurkako helegitea jarri ahal izateko.
Era berean, aurreikusita zegoen bezala, Juan Carlos Campo Justizia ministro ohiak eta magistratuak auzi honetatik kanpo uzteko egindako eskaria ere onartu egin du bermeen auzitegiak.
PPren esku dauden erkidegoak konstituzio-kontrakotasun helegiteak aurkezten ari dira. Madril, Kantabria, Aragoi, Andaluzia, Murtzia, Galizia eta Valentziako gobernuek jarri dituzte jada eta besteak prestatzen ari dira. Horiekin batera, Gaztela-Mantxako gobernu sozialistak ere jarri du helegitea.
Justizia organoa osatzen duten 20 kide berriek —erdiak Alderdi Popularrak proposatutakoak eta beste erdiak PSOEK— zazpi hautagaitzaren artean aukeratu beharko dute, eurek joan den astean aurkeztutakoak: bost emakume eta bi gizonezko, denak Auzitegi Goreneko magistratuak.
Desordena publikoengatik zigortutako pertsona baten auzia aztertzean hartu du erabakia auzitegiak. Dioenez, araudiak "ezberdin tratatzen ditu prozesu sezesionista laguntzeko delituak egin zituztenak eta beste arrazoi bategatik delitu berak egin zituztenak".
Gorenak Konstituzionalari amnistiaz galdetzeko izapideak abiatzen dituen bigarren aldia da. Baina aurrekoan ez bezala, Auzitegi Gorenak argudiatzen du zergatik jo daitekeen Konstituzionalera, "arbitrarioa" izan daitekeen legeari kritika gogorrak eginez.
Lege organikoaren proposamena aintzat hartu du Ganberak, eta bi alderdi nagusiek adostutako Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiko kide berriei eskatzen die hautaketa-sistema berri bat proposa dezatela sei hilabeteko epean.
Juan Carlos Campo eta Laura Diez Auzitegi Konstituzionaleko magistratuen dimisioa eskatzeko galdegin dio PPko presidenteak Sanchezi, azken bost urteotan kargu politikoak izan dituztelako.
Auzitegiak ez du onartu PPren eskaera, baina tramitera onartu du alderdiak aurkeztutako helegitea. 'Popularrek' Parlamentuko Adineko Mahaiaren erabakiaren kontra egin zuten, Puigdemont eta Lluis Puig erbestean dauden diputatuen botoak balekotzat jotzearren.
Auzitegi Konstituzionalak bertan behera utzi du aurreko legegintzaldian boto telematikoa ahalbidetu zuen erabakia, eta orain Adinaren Mahaiak ebatzi beharko du agindua betetzen duen ala ez.
Andaluziaren errekurtsoa partzialki onartu badu ere, epaiak Estatuko legearen zatirik handiena onartu du, eta Konstituzioaren aurkakotzat jotzen ditu lege horren zenbait manu, haien artean 16. artikuluaren baliogabetzea, babestutako etxebizitza buruzkoa.
GuraSOSek azaldu duenez, "epai horren arazoa da ea EAEko Auzitegi Nagusia gaiaren muinean sartzera behartuko duen ala ez, eta erraustegia baimentzea legez kanpokoa den ala ez erabakitzera, horrek haren funtzionamenduan izan ditzakeen ondorioengatik".
Konstituzionalaren Osoko Bilkurak gehiengoz onartu du Kongresuko Talde Popularreko 50 diputatuk baino gehiagok aurkeztutako errekurtsoa. Konstituzionalak esan du aurrekontuetan soilik negoziatu daitezkeela gastu eta diru-sarrerak; zuzenketa teknikoak, baina, ez du langileen egoera aldatuko.
Martxoaren 26ko Ministroen Kontseiluak herri ekimenaren aurka konstituzio-kontrakotasuneko helegitea aurkeztea erabaki ostean iritsi da gaia Konstituzionalera. Kataluniako Ganberaren Mahaiak otsailaren 2an onartu zuen herri ekimen hori tramitatzea.
Espainiako Gobernuan ekimenaren aurka sartutako helegitea tramitera onartu ala ez erabakiko du. Etxebizitza Legearen aurka sartutako helegiteak ere izango ditu aztergai.
Txostenaren arabera, legea Konstituzioaren kontrakoa da, botere banaketa eta berdintasun printzipioa urratzen dituelako. Aldeko bederatzi boto (kontserbadoreak), eta kontrako bost (aurrerakoiak) jaso ditu. Vicente Guilarte presidenteak eta Enrique Lucas bokalak zuri bozkatu dute.
40 urte epaitegietan borrokatzen eman ondoren, "Pasaiako badian gertatu zena" ofizialki onartu ez izana deitoratu dute, eta salatu dutenez, epaitegiek "hilketa zantzuak daudela onartu arren, ez dute kasua argitzeko borondaterik izan".
Errekurtsoa Eusko Jaurlaritzako hiru sailburu sozialistak ados egon gabe aurkeztu zen. Zehazki, Iñaki Arriola Etxebizitza sailburu sozialistak adierazi zuen Estatuko Etxebizitza Legeak ez duela "derrigortzen", erkidegoei gai horretan neurriak hartzea "errazten" diela baizik.
Hala, aho batez ezetsi du PPk legearen aurka aurkeztutako konstituzio-kontrakotasuneko errekurtsoa. Konstituzio Auzitegiaren Osoko Bilkurak urtarrilaren 31n berretsi zuen Euskadik eta Nafarroak eskumena dutela Bizitzeko Gutxieneko Diru-sarrera kudeatzeko, Voxen beste errekurtso bat atzera botata.
Iñaki Arriola Etxebizitza sailburu eta PSE-EEko kideak berretsi du sozialistak ez daudela ados Eusko Jaurlaritzak Espainiako Etxebizitza Legearen aurka helegitea aurkeztu izanarekin. "Gure ustez, Etxebizitza Legeak ez du derrigortzen, bidea ematen du neurria hartzeko", gaineratu du.
Iñigo Iturrate Eusko Legebiltzarreko Mahaiko lehen idazkariaren arabera, helegiteak ez du arazorik sortuko jeltzaleen eta sozialisten arteko akordioan. Hala ere, zehaztu du Eusko Jaurlaritzaren zerbitzu juridikoek proposatu dutela helegitea jartzea.
Uztaileko gobernu bileran onartu zuen Jaurlaritzak helegitea aurkeztea. Sei hilabeteko epean, negoziazio aukera guztiak agortu ditu eta interpretazio akordio bat proposatu dio Estatuari, baina, horrek "akordiorako aukera oro baztertu" duela dio Jaurlaritzak, "helegitea jartzera behartuz".
Konstituzionalak Bateragune auziko epaiketa errepikatzeari uko egin ondotik, EH Bilduko buruak prentsaurrekoan adierazi du "ez zegoela arrazoi juridikorik, arrazoi politikoak baizik". Hala, 'lawfare' kasu baten aurrean gaudela azpimarratu du, eta "porrot" baten aurrean.
EH Bilduko koordinatzaile nagusiak agerraldia egin du Rafa Diez, Arkaitz Rodriguez eta Miren Zabaletarekin batera, eta Bateragune auzia ezker abertzalea "neutralizatzeko lawfarearen" parte izan dela salatu du.
Auzitegi Gorenak epaiketa errepikatzeko agindua eman zuen, Europako Giza Eskubideen Auzitegiak 6 eta 6 urte eta erdi arteko kartzela zigorrak baliogabetu ostean.
Aurreikuspenen arabera, datorren asteko osoko bilkuran aztertuko dute zirriborroa Konstituzionaleko magistratuek. Gehiengo aurrerakoiaren aldeko botoekin aurrera egingo duela uste da.
Konstituzionalak atzera bota du Madrilgo Erkidegoak fortuna handien gaineko zergaren aurka jarritako helegitea. Madrilgo Gobernuak aurtengo otsailean aurkeztu zuen helegite hori, Madrilgo Erkidegoaren aurkako "atentatua" zelakoan.
Toki-erakundeetan hizkuntza ofizialen erabilera instituzionala eta administratiboa normalizatzeari buruzko 179/2019 Dekretuaren aurkako ebazpena da gaur EAEko Auzitegi Nagusiak kaleratutakoa. Halere, epaia ez da irmoa oraindik, eta Eusko Jaurlaritzak errekurtsoa aurkeztu dezake Auzitegi Gorenean.
Horren aurrean, Euskalgintzaren Kontseiluak azpimarratu du euskararen normalizazioaren aurkako oldarraldiari etena jartzeko ordua dela. "Dudarik gabe larritasun handikoa da epai hau", salatu du.
Hori egin ezean, 'popularrak' "bidegabekeria baten konplize" izango liratekeela uste du PPko buruak. Hain justu, Sanchezen inbestidurarako bilera sortaren barruan, gaur dira biltzekoak PPko eta PSOEko buruzagiak.
Auzitegi Konstituzionalak atzera bota ditu PPk Eutanasia Legearen kontra jarritako helegiteak, martxoan Voxekoekin egin bezala. Ebazpenak dio Eutanasia Legea baliogabetzeko bi alderdiok emandako argudioak oso antzekoak direla.
Bigarren Aretoak, 9:00etatik premiazko bilera egin ondoren, Laura Diez magistratu progresistaren ponentzia babestu du, sozialisten helegitea atzera botatzea proposatzen zuena.
Bihar, asteartea, bilduko da Konstituzionala uztailaren 23ko Madrilgo botoak berrikustea baimenduko duen ala ez deliberatzeko. Gaur, bestalde, aho batez atzera bota du Laura Diez magistratua auzitik baztertzeko PPk egindako eskaera.
Estatutu Bermeen Kontseiluaren txosten bati men egin diote errepublikanoek; horren arabera, arauak Generalitatearen eskumenak urratzen ditu. Konstituzio Auzitegira jotzearen alde bozkatuko dute irailean ERCk eta Juntsek, nork bere proposamena eginda (boto gehien biltzen dituena aterako da aurrera).
Auzitegi Konstituzionalak udalei euskara hutsean jarduteko eskumena ematen dien legea baliogabetu eta biharamunean, agerraldi jendetsua egin dute UEMAko kide diren udaletako hautetsiek. Iraitz Lazkano UEMAko jarduneko presidenteak irakurri du agiria: "Euskarak arnasa behar du", esan du.
Abertzaleek euskararen kontrako erasotzat jo dute. Beste aldean, aldiz, legearen erabilera okerra egon dela salatu dute. Edonola ere, hauteskunde kanpainako lehen egun honen gai nagusia bilakatu da.