Nafarroako bi gudariren gorpuzkiak atera dituzte hobitik Zigozen

Nafarroako Memoriaren Institutuak, Aranzadi Zientzia Elkarteko talde teknikoarekin elkarlanean, Zigozeko hilerrian (Zaragoza) hobiratutako bi pertsonaren gorpuzkiak hobitik atera ditu asteburu honetan.

Bildutako testigantzen arabera, Vicente Abadia Anaut da, Izabakoa, eta bestea haren lagun ezezagun bat, biak frankismoaren aurkako borrokalariak, garai hartako iturri ofizialen arabera, Aragoi ibaian itota hil zirenak, Nafarroako Gobernuak ohar baten bidez jakinarazi duenez.

Antza denez, Vicente Abadia eta bere laguna Espainiako Alderdi Komunistako kideak ziren eta Nazioarteko Sorosle Gorriaren funtsak lekualdatzen ari ziren. Operazio horietako batean, 1948ko apirilean, Guardia Zibilaren kontrol bat ikustean, ibaia zeharkatuz saihesten saiatu ziren, eta bertan ito ziren.

Vicente eta bere laguna desobiratzea, laginak senideen DNArekin alderatu ondoren baieztatzen bada, Aragoiko Gobernuko Kultura Ondarearen Zuzendaritza Nagusiarekin memoria demokratikoaren arloko lankidetza-hitzarmen bat sinatzeko egindako elkarrizketen hasieran kokatzen da.

Ildo horretan, desagertutako pertsonei buruzko ikerketa eta gorpuak hobitik ateratzeko lanetan laguntzeko aukera izan daitezke hitzarmen horretan jasotako eremuetako batzuk.

Hori izango da 2020an Nafarroako Memoriaren Institutuak egingo duen azken desobiratzea. 2015ean programa martxan jarri zenetik 115 pertsonaren gorpuzkiak berreskuratu dira.

Vicente Abadia Anaut Izaban jaio zen 1913an. Errepublikar garaian UGT sortzen saiatu zen eta estatu kolpe militarraren ondoren Frantziara ihes egin zuen, baina Bartzelonara itzuli eta Gazte Sozialistetan sartu zen.

1939an, gerra amaitu zenean, Argèles-sur-Mer kontzentrazio-esparruan amaitu zuen. Ondoren, Gurseko zelaiarekin egin zuen lan lotura bezala (liburuak, tabakoa edo amabitxiak bilatuz), baina atxilotu eta hainbat kontzentrazio-esparrutara eta langileen batailoi batera eraman zuten.

Alemanengandik ere ihes egitea lortu zuen, eta, ondoren, Erresistentzian sartu zen, Mauleon, Tarbes eta Montoryren askapenean parte hartuz. Bere azken urteetan lotura gisa jardun zuen, 1948an hil zen arte, 35 urte zituela, dokumentazio faltsua zeramala Juan Gonzalez Martinezen izenarekin.

Zigozeko bizilagunek ezagutu egin zuten, baina ez zuten identifikatu, bere senideak, Izabakoak, arriskuan ez jartzeko. Guardia Zibilaren arabera, heriotzaren arrazoia "odoljarioa" izan zen.

Hilabetea amaitu gabe, beste gizon bat aurkitu zuten Aragoi ibaian, Antonio Gil Rodriguez izenekoa, ziurrenik faltsua eta Vicenteren laguna.