GALen biktima diren ETAko kideen senideei kalte-ordainik ez ematea berretsi du GEEAk

Giza Eskubideen Europako Auzitegiak (GEEA) ostegun honetan berretsi du Espainiak ez diela kalte-ordainik eman behar GALen biktima diren ETAko kideen senideei, euskal talde terroristako ustezko kide baten alargunaren salaketa errefusatu ostean.

Europako Auzitegiak terrorismoaren biktimei kalte-ordainak emateko Auzitegi Nazionalaren salbuespen-klausula babestu du horrela, "ustezko biktimak indarkeriazko krimenak egiten dituen erakunde bateko kide izan direnean" salbuesten dituena.

Auzi-jartzaileak uste zuen senarraren errugabetasun-presuntzioa urratu zela, ez baitzuten ETAko kide izateagatik kondenatu. Kalte-ordaina ez onartzeko erabakia "susmoetan soilik" oinarritzen zela uste zuen.

Baina Estrasburgok ontzat eman du Auzitegi Nazionalaren erabakia, "hainbat iturriren frogetan oinarrituta, hala nola hildakoa taldekoa izan zela frogatzen duten ETAko kide batzuek egindako adierazpenetan, prentsa albisteetan eta ETArekin lotutako argitalpenetan babesten da".

Ildo horretan, errugabetasun-presuntzioari dagokionez, Auzitegiaren ustez, " auzi-jartzaileak ez du frogatu senarraren aurka artxibatutako prozesu penalaren eta hark hasitako konpentsazio-prozeduraren arteko beharrezko loturarik".

Auzi-jartzailea Blanca Pascual Gonzalez da, Hendaian bizi den eta 1949an jaio zen herritar espainiarra. Horren senarra, Vicente Perurena Telletxea, ETAko ustezko kidea, GALek hil zuen, 1984an, Hendaian.

Eusko Jaurlaritzako Giza Eskubideen Idazkaritzaren webgunean, GALen biktima gisa eta talde terroristako kide gisa ageri da Perurena Telletxea. Auzitegi Nazionalak hura atxilotzeko agindua eman zuen talde armatuari laguntzea egotzita.

Hiru alabekin batera, 33 milioi pezetako kalte-ordaina (198.000 euro inguru) jaso zuen, 1999an onartutako Terrorismoaren Biktimekiko Elkartasun Legeari esker, eta 10 milioi pezeta (60.000 euro inguru), 1997an biktimen aldeko Loteria Nazionalaren zozketa batengatik.

Urte batzuk geroago, osagarri bat eskatu zuen, 2011n terrorismoaren biktimei errekonozimendua eta babes integrala emateko lege berria onartu ostean, eta atzera bota zuten.

Estrasburgoko Auzitegiari egindako kexan azaldu duenez, ezezko horrek "senarrari errugabetasun presuntziorako eskubidea urratu zioten", eta eskubide hori Giza Eskubideen Europako Hitzarmenaren 6.2 artikuluak babesten du.

Europako Gorteak antzeko epaia eman zuen iazko uztailean, Maria Cristina Larrañaga Arandok eta beste auzi-jartzaile batzuek, batetik, eta Karmele Martinez Agirrek eta beste auzi-jartzaile batzuek, bestetik, hildako senideen errugabetasun presuntziorako eskubidea aldarrikatuz Espainiaren aurka jarritako demandetan.

Hamar auzi-jartzaileak Frantzian 1979 eta 1985 bitartean Batallón Vasco Español (BVE), Grupos Antiterroristas de Liberación (GAL), Acción Nacional Española (ANE) eta Grupos Armados Españoles (GAE) taldeetako hildakoen senideak ziren.

Kalte-ordain bat ukatzeak "ez du esan nahi ustezko erakunde kriminal bateko kide izatea zigor-prozesu batek ezarri duenik, agintariak beste iturri batzuetan oinarritu daitezke informazioa lortzeko, eta hala egin zuten zerbaitetan", adierazi zuen orduan Europako Auzitegiak.