Mundua
Palestinaren aitortza
Agentziak | EITB Media
Hiru herrialdeon aitortzak sinbolikotik du gehiago, eragin praktikoa baino. Izan ere, gaur-gaurkoz Palestinak ez ditu Estatu gisa aldarrikatzeko baldintzak betetzen. Dena dela, Espainiak, Norvegiak eta Irlandak uste dute pausoak bi Estatuen irtenbidean aurrera egiten lagunduko duela.
Neskato bat, Palestinako bandera eskuan. Artxiboko argazkia: EFE
Espainiak, Irlandak eta Norvegiak Estatu palestinarra aitortu dute gaur, Palestinako auziari bultzada sinboliko eta diplomatikoa emanda. Aitortzak, baina, apenas du eraginik praktikan, Palestina Israelgo okupazioak zatitutako lurralde baita gaur egun.
Estatu bat aitortzeak legezko estatusa ematea dakar, baina erabaki politiko horrek ez du Estatua sortzen, ezta horren subiranotasun eta osotasuna bermatzen ere. Palestinaren kasuan, ez dira betetzen estatu gisa aldarrikatzeko behar diren gutxieneko baldintzak: biztanleria definitu bat izatea, mugatutako lurralde baten jabe izatea edo agintea ezarritako duen gobernu baten jabe izatea. Gaza erasopean egoteak, halaber, are gehiago zailtzen du aitortza edukiz janztea. Israelek 36.000 pertsona, gehienak zibilak, hil ditu oldarraldia hasi zuenetik.
Munduko 140 herrialde pasatxok egina zuten Palestinaren aitortza. Zerrendara batu diren hiruek, Espainiak, Norvegiak eta Irlandak, "erabaki historiko eta gogoangarritzat" jo dute, eta bakea lortzeko eta bi Estatuen irtenbidea bultzatzeko baliagarria izango dela nabarmendu dute.
Keinuak presio gehiago egingo dio Israeli. Herrialde hebrearrak haserre erantzun du, eta enbaxadoreak kendu dizkie hiru herrialdeei. Mugimenduak Europan aitortza gehiago egotea ere bilatzen du, eta horren ildoan, badirudi Malta eta Esloveniak laster iragarriko dutela pauso bera.
Zer ekarriko luke horrek praktikan?
Estatua aitortzeak Palestinarekiko harreman politikoak formalizatzea eta nazioarteko itunak sinatzea ekarriko luke, besteak beste. Bulego diplomatikoek "enbaxada" kategoria izango dute, eta hortaz, "ordezkari" postuak "enbaxadore" bihurtuko dira.
Espainiaren kasuan, adibidez, Jerusalemen kokatuta dagoen Espainiako Kontsulatu Nagusiak, orain arte enbaxada kategoria hartzen zuenak, praktikan, kontsulak enbaxadore lanak egiten zituen eta Palestinako Aginte Nazionalarekiko harremana bideratzen zuen.
Zalantza litzateke hiru herrialdeek Jerusalem Palestinako hiriburutzat hartzeko urratsa emango luketen. Orain arte, baina, ez dute horrelakorik egin.
Zein lurraldek osatuko lukete Estatu palestinarra?
Estatu gisa aitortu berri duten Europako hiru herrialdeek 1967ko Sei Eguneko Gerraren ondoren geratu ziren mugen barruan onartzen dute Palestinako Estatua. Muga horiek 1993an Osloko Akordioetan hitzartu ziren, baina ez zen gauzatu. Banaketa horiek, Israelgo Estatua sortu aurretik, NBEren 1947ko Banaketa Planean ezarritako lurraldearen galera nabarmena zekarren.
67ko mugek Zisjordania, Jerusalem ekialdea eta Gazako Zerrenda hartzen zituzten, baina lurralde horren zati handi bat Israelek kontrolatzen du gaur gaurkoz.
Zisjordania okupatuaren % 60 Israelen administrazio zibil eta militarraren menpe dago. Israelgo legediaren arabera, legezkoak diren 140 kokagune judu baino gehiago sortu dira, eta dozenaka legez kanpokoak, eta 700.000 kolono israeldar baino gehiago bizi dira, Jerusalem ekialdea barne.
Zisjordaniako mapari erreparatuz gero, Palestinako hiriak eta herrixkak aldenduta geratu dira; izan ere, juduen koloniak ugaritzen ari dira, palestinarrentzako debekatuta dauden errepideak gehitzen ari direlako eta mugimendua oztopatzen duten Israelgo postu militarrak daudelako.
Gazaren kasuan, zaila da gerraren ondotik lurraldea banatuta nola geratuko den jakitea. Oraingoz ez dago gerraosteko planik, eta, beraz, ate guztiak zabalik daude. Dena dela, Israelgo Gobernuak zonaldea berriz okupatzeko interesa azpimarratu izan du maiz, Benjamin Netanyahu lehen ministroak gezurtatu egin duen arren.
Bi lurraldeak nola lotuko lirateke?
Zisjordania eta Gazako Zerrenda dira Palestinako bi lurralde nagusiak eta lurraldeari dagokionez banatuta daude hamarkada batzuk geroztik. Hala, bi errealitate politiko eta sozial desberdin bizi dituzte.
Israelek guztiz ezabatu ditu lurralde jarraia izateko era guztiak, familia-loturak ere eragotziz; izan ere, banaketa politikoa areagotu egin da, eta bi lurraldeak praktikan entitate desberdinek gobernatzen dituzte.
Horri Palestinatik kanpo bizi diren 4 milioi palestinarrak gehitu behar zaizkio. Gehienak Jordania eta Libanon daude banatuta, baina badira Europan eta AEBetan zehar daudenak ere. 1948an Israelgo Estatua sortu zenean, Nakba ("hondamendia", arabieraz) deitzen dioten garaian, beren etxeetatik ihes egin zutenen ondorengoak dira, sekula itzultzerik izan ez zutenak.
Espainia Zisjordania eta Gazako Zerrendaren artean korridore bat sortzearen alde dago.
Zein litzateke Palestinako hiriburua?
NBEk 1947an asmatutako Palestinako Banaketa Planak estatu berezia ematen zion Jerusalemi, baina 1949ko armistizioak, lehen gerra arabiar-israeldarraren ondoren, de facto banatu zuen hiria bitan, eta mendebaldea Israelen kontrolpean geratu zen eta, ekialdea, berriz, palestinarren esku, garai hartan Transjordania.
Hala ere, 1967ko Sei Eguneko Gerrak Ekialde Ertaineko taula aldatu zuen, eta gaur egun arte iraun dituen ondorioak izan zituen. Israelek militarki okupatu zituen Gaza eta Zisjordania, Jerusalem ekialdea barne. Bertan kokatzen dira Hiri Zaharra eta leku santuak.
Jerusalem Ekialdea etorkizuneko Estatu palestinar baten hiriburua izatera deituta dago. 1980an anexionatu zuen Israelek, hiria bere hiriburu "bakar eta zatiezintzat" joz, eta ordutik, kontrol politiko eta administratiboa du, bertan 300.000 palestinar baino gehiago bizi diren arren.
Palestinako Aginte Nazionaleko gobernua de facto desagerrarazi dute Jerusalem ekialdetik.
Nori dagokio gobernatzea?
1993ko Osloko Akordioak hiru eremutan banatu zituen okupatutako lurralde palestinarrak, kontrol zibil eta militarra zuen herrialdearen arabera. Eredu hori, baina, urte batzuren buruan amaituta behar luke. Horretarako, Palestinako Aginte Nazionala sortu zen.
Palestinarrentzako autogobernuaren lehen formula izan zen, baina behin behinekoak izan behar zuenak gaur egunera arte iraun du, eta urtetik urtera gero eta botere gutxiago eskuratzen joan da eta Israelen okupazio eta presentzia militarra, berriz, areagotzen.
Gazako Zerrendan, Fatahen, Yaser Arafatek osatzen duen taldea, ANPk kontrolatzen duena, eta Hamasen arteko liskarrek ANPren kanporatzearekin eta 2007an islamistek boterea hartzearekin amaitu zuten, gizarte palestinarraren eta bere lurraldearen zatiketa handituz.
Palestinarren aitortza
Herri palestinarra aberrigabea da estatu propiorik ez duelako, eta palestinarrek ez dute pasaporterik, beste nazionalitate bat ez badute. Bidaiatzeko, Zisjordaniako palestinar batek Israelen baimen moduko bat behar du, Jordaniara Allenby pasabidetik igarotzeko, israeldarren eta jordaniarren kontrol zorrotzen mende dagoen igarobidea, hain zuzen ere, eta handik Amango aireportura joateko.
Israelek 2007tik blokeatu duen Gazako Zerrendaren kasuan, gerra aurreko gazatarrek oso gutxitan eta denbora-mugarekin gurutzatzen zuten Israelgo lurraldea, lan-baimenekin, tratamendu medikoa jasotzeko edo, gutxitan, senideak bisitatzeko.
Hauek Egiptora soilik egin zezaketen bidaia, eta horrek, praktikan, eroskeria handiak eskatzen zizkien bai Hamaseko funtzionarioei bai egiptoarrei, Rafaheko bidegurutzearen bi aldeetan.
2023ko uztailaren 23ko hauteskunde orokorretako albisteak
orain albiste
albisteak
albisteak
albisteak
albisteak
albisteak
Kirola
kultura
© EITB - 2024 - Pribatutasun Ataria - Lege Oharra - Cookien erabilera - Cookien konfigurazioa - Gardentasuna - Kontaktua - Web mapa