19:47

Mundua

Klima-aldaketaren bilera

Herrialdeen arteko akordio historikoa, klima-aldaketaren aurka egiteko

Agentziak | Erredakzioa

200 herrialde inguruk, garatuak zein garapen bidean daudenak, karbonoan urria den ekonomiarako bidea batera egiteko konpromisoa hartu dute.

1:01
  • Whatsapp
  • Whatsapp
  • Bidali

Pariseko klimaren goi-bilerak (COP21) klima-aldaketaren aurkako lehendabiziko akordio unibertsala onartu du. Bertan, 200 herrialde inguruk, garatuak zein garapen bidean daudenak, karbonoan urria den ekonomiaranzko bidea batera egiteko konpromisoa hartu dute.

Garapen eredu berri bati (erregai fosilik gabea) hasiera emango dion Pariseko Akordioa arratsaldeko 19:26an (18:26 GMT) onartu da, COP21eko presidente Laurent Fabiusek goi-bileraren osoko bilkuran horrenbeste itxaroten zen adostasunaren mailukada jo duenean. "Gauza handia egin berri dugu", gaineratu du jarraian, bertan zeudenen besarkada eta txalo artean.

Jarraian, NBEko klima-aldaketaren biltzarreko idazkari Christiana Figueresekin eta Frantziak COP21 bileran izan duen enbaxadore Laurance Tubianarekin besarkatu da. Emakumezko horiek ezinbestekoak izan dira akordioa lortzeko. Aldi berean, presente zeuden asko eta asko emozioz beteta negar egiten hasi dira, horien artean John Kerry zegoen, Estatu Batuetako estatu-idazkaria.

Akordioa erdiesteko, bi hamarkadatan zehar egin diren klimari buruzko hainbat goi-bilera behar izan dira, eta baita "historian sekula egin diren ahalegin diplomatiko handienak ere" (azken 12 hilabeteetan garatu direnak), NBren arabera. Ahalegin horietan Fabiusek gidaritza azpimarragarria izan du.

Horren ostean, osoko bilkuran egin diren esku-hartze gehienak poztasunez beterikoak izan dira, Paul Oquist Politika Nazionalen Nikaraguako ministroak egindakoak salbu. Hark ez du adostasunarekin bat egin, hura lortzeko erabili de "prozedura antidemokratikoa" dela eta.

Gerora Kerryk honako hau esan du: "guztiok pixka bat haserre ez bagina egongo, ez litzateke akordio ona izango".

Onartu berri den akordioaren xedea da "industria aurreko garaietan zeuden mailekin alderatuta, batez besteko mundu-tenperaturak bi graduko igoera baino gutxiago izan dezala"; hala ere, herrialdeek ahalik eta ahalegin gehien egiteko konpromisoa hartu dute bataz besteko tenperatura horrek 1,5 graduko maila gaindi ez dezan". Era horretan, "saihestu egingo lirateke klima-aldaketaren eragin kaltegarrienak".

Helburu hori erdiesteko asmoz, klima-aldaketaren aurka egingo duten konpromiso nazionalak jasotzen ditu, eta herrialdeak behartuta daude konpromiso horiek betetzen dituztela frogatzeko, baita bost urtetik behin euren ekarpenak berritzeko ere.

Estatu bakoitzak maila nazionalean beharrezkoak diren neurriak hartzeko konpromisoa dauka, eta hala nahi dutenek merkatuko mekanismoak (isurketen salerosketak) erabili ahal izango dituzte bere helburuak betetzeko.

Bi graduz azpiko xedea lortuko dela ziurtatzeko, 2018an egingo dute nazio bakoitzaren ekarpenen lehendabiziko berrikusketa, eta 2020an horien lehen eguneraketa.

Ez da isunik egongo, baina betearazpen-batzorde bat egongo da. Batzorde horrek mekanismo garden bat diseinatuko du hitzartutakoa guztiek betetzen dutela bermatzeko, eta epemugak iraungi aurretik benetan beteko den ala ez ohartaraziko duena.

Epe luzeko helburu gisa herrialdeen asmoa da isuriek "ahalik eta azkarren" goia jotzea, eta horik aurrera murrizketa azkarrak egin ditzatela. Onartu dutenez, egiteko horrek lan gehiago eskatuko die garapen bidean dauden herrialdeei.

Horrez gain, herrialdeek "isurtzen dituzten gasen eta xurga daitezkeen artean oreka bat lortzeko" konpromisoa hartzen dute mendearen erdialdean; hau da, ezin dela isuri planetak xurga dezakeen gas-kopurua baino gehiago: xurgaketa hori planetak berak dituen mekanismo naturalen bidez egin daiteke edota teknika geologikoen bidezko harrapatze- eta biltegiratze-teknikak erabilita.

Akordioak legalki behartzen ditu herrialde garatuak garapen bidean dauden herrialdeen murrizketa- eta egokitzapen-prozesua diruz laguntzera; gainera, baldintza ekonomiko egokietan dauden beste herrialde batzuei ere deia egiten die beren kabuz ekarpenak egin ditzaten.

Finantzatzeko asmoa dirua eman baino bi urte aurretik jakinarazi beharko da, garapen bidean dauden herrialdeak jakitun izan daitezen zenbateko kopuruak izango dituzten esku artean.

Dena dela, finantzaketa-erantzukizun gehienak ez daude akordioan, baizik eta hura garatzen duen erabakian (ez dena legalki loteslea). Bertan esaten denaren arabera, nazio aberatsek gutxienez 100.000 milioi dolar eman beharko dituzte urtero 2020tik hasita, eta kopuru hori igo beharko dute 2025etik aurrera.

Testuak onartu egiten du "galera eta kalteen mekanismo bat" martxan jartzeko beharrizana, klima-aldaketaren eragin kaltegarrienei lotutakoa.

Akordio berria indarrean sartuko da isuri globalen % 55 batzen dituzten 55 partek gutxienez berresten dutenean.

Iruzkinak

    logo eitb nahieran
    NAHIERAN Ikusi berriro ETBko albistegiak NAHIERAN

    Bisitatuena

      Kargatzen ikusiena
      Kargatzen ikusiena