Itxi

Gizartea

Gazteen egoeraren diagnostikoa

Euskadiko gazteen enplegu-tasa altuena da 2012tik, eta langabezia maila minimo historikoetara jaitsi da

N. B. | EITB MEDIA

Gazteen Euskal Behatokiaren txosten batek agerian utzi du badagoela genero-arrakala enpleguan eta segurtasunean; hezkuntza-maila altua dela eta euskara gero eta gehiago erabiltzen dela. Hala ere, hainbat arazo kezgarri atzeman dituzte, besteak beste, emakumeen lan prekarietatea eta suizidio-tasa.

  • Langabezi-tasaren bilakaera

    Langabezi-tasaren bilakaera. Argazkia: EITB Media.

Euskadiko gazteen enplegu-tasa (% 43) altuena da 2012tik, eta langabezia-tasa (% 12,6) minimo historikoetan dago 2008tik. Hala ere, kontratuen ia erdiek aldi baterakoak izaten jarraitzen dute, eta emakumeak dira lan partzialaren eta prekarietatearen buru, Euskadiko gazteen egoeraren 2024ko diagnostikoaren arabera.

Jarduera

Gazteen Euskal Behatokiak egindako txostenak agerian utzi ditu hezkuntzan eta enpleguan egindako aurrerapauso esanguratsuak, baina baita erronka garrantzitsuak ere, batez ere genero eta buru osasun gaietan.

Emakume gazteak nabarmentzen dira gizonek baino prestakuntza hobea dutelako, baina behin-behinekotasun tasa eta lanaldi partzialeko enplegu tasa handiagoak dituzte, soldata eskasagoak jasotzeaz gain. Emakumeen % 60k baino gehiagok genero-diskriminazioa jasan du, eta ia lautik batek sexu-jazarpena jasan du sare sozialetan. Bestalde, hamarretik zazpik beldurra diote gauez bakarrik ibiltzeari.

Hezkuntzan, Euskadi da nagusi: eskola uzten dutenen tasa % 6,7koa da, Espainiako Estatuko (% 13,7) eta Europako batez bestekoa baino askoz txikiagoa, eta 30 eta 34 urte bitarteko gazteen % 64,8k goi-mailako ikasketak dituzte, Espainiako ehunekorik altuena. Hezkuntza-arrakasta hori laneratze hobean ere islatzen da.

Osasuna, batez ere mentala, gai kritiko gisa agertzen da. Gazteek osasuna funtsezkotzat jotzen duten arren, 15-29 urtekoen heriotza kausa nagusia suizidioa da. Gainera, gazteen % 16,3k Internet modu problematikoan erabiltzen dute, batez ere emakumeek. Bestalde, tabakoaren, alkoholaren eta kalamuaren kontsumoak behera egin du, eta jarduera fisikoak, berriz, gora.

Euskararen ezagutzak gora egiten jarraitzen du belaunaldi berrien artean: hamar gaztetik zortzik jariotasunez hitz egiten dute. Lagunartean gero eta gehiago erabiltzen da, eta belaunaldi gazteenen artean nabarmentzen da. Horrek indartu egiten du hizkuntzak aurrera egitea, funtsezko kultura-balio gisa.

Hizkuntzen ezagutza nabarmen hobetu da: hiru gaztetik bik ingelesez ondo hitz egiten dute, eta erdiek baino gehiagok hezkuntza-esperientziaren bat bizi izan dute atzerrian. Hala ere, gazteak erabat hirueledunak izatea oraindik urrun dagoen helburua da.

Azkenik, genero eta gizarte jarrera kezkagarrien iraupenaz ohartarazten du txostenak; besteak beste, beren buruak feministatzat jotzen dituzten gazteen portzentajea jaitsi egin dela eta 15-19 urteko gizonen artean muturreko eskuinzaletasuna handitu egin direla. Erronka horiek gorabehera, euskal gazteak erresilientziagatik, prestakuntza-maila altuagatik eta bizi-kalitatea hobetzeko konpromisoagatik nabarmentzen dira.

Erronka, txostenaren arabera, hezkuntzan eta enpleguan emandako aurrerapauso horiek genero arrakalak eta ongizate emozionaleko arazoak gainditzeko oinarri sendo bihurtzea da.

Testuinguru demografikoa

Euskadiko gazteen indizea (15 eta 29 urte bitarteko pertsonak) % 14,6koa da. Ehuneko hori Europako batez bestekoaren azpitik dago, baina 2017ko minimotik errekuperatu da, eta 2011ko mailara itzuli da, 319.744 gazterekin guztira. Datu aipagarri bat da gazte atzerritarrak talde osoaren % 15,4 direla, inoiz erregistratutako ehunekorik altuena.

bilakaera