Itxi

Gizartea

EUSKARA

Euskara modernoaren hiztegirik "zehatzena" aurkeztu dute, egungo erabileraren "ispilua"

IDOIA ALBERDI ETXANIZ | EITB MEDIA

EHUren Euskara Institutuak 2008an abiatutako lanaren emaitza da, erabilera erreala aintzat hartuta osatutakoa. Ibon Sarasola hizkuntzalari eta euskaltzainak gidatu du proiektua. EHUren webgunean dago eskuragarri.

  • Bilbo, gaur

    Bilbo, gaur

70.751 sarrera, 251.153 adiera, 529.227 adibide eta 663.172 hitz multzo biltzen ditu. Paperean argitaratuko balitz, 16.000 orrialde edota 30 bat liburuki inguru izango omen lituzke. Egungo Euskararen Hiztegia (EEH) du izena, eta EHUren Euskara Institutuaren azken urteotako proiektu nagusia da. 15 urte behar izan dituzte lana ontzeko. Neurri aldetik "aparta" eta edukiari dagokionez "XXI. mendeko euskara-euskara hiztegirik zehatzena". Hala definitu dute egileek labetik atera berri den egitasmoa. 

Goizean aurkeztu dute hiztegia, EHUren Bizkaia Aretoan, Bilbon. Bertan izan dira, proiektuan parte hartu duten hainbat aditu, eta baita, bultzatzaileak ere, tartean, Eva Ferreira EHUko errektorea. Horren hitzetan, gaur aurkeztu duten lana "erreferente" izango da, bereziki, "duen dimentsio intelektualarengatik". "Euskara Institutuak bere historian egin duen proiekturik zabalena, handiena eta sakonena da", gehitu du. 

2000-2006 bitartean publikatutako 25 milioi testuz eta hitzez osatutako corpusa —Ereduzko Prosa Gaur— du oinarri hiztegi berriak, hori ere Euskara Institutuak garatutakoa.  Corpus horretako hitz guztiak jasotzen ditu, "eta horrek eman dio duen tamaina", erantsi du Ferreirak.

EHUren webgunean dago eskuragarri hiztegia nahi duen ororentzat, eta "egungo erabileraren ispilua" izatera datorrela jasotzen da aurkezpen mezuan. Hiztegiko sarreretan hitza ageri den testuingurua erakusten da, eta baita iturburua ere, hau da, nork non erabili duen. Horrez gain, hitz multzoen maiztasunen inguruko informazioa jasotzen du. Adiera eta azpisarreretan banatuta daude hiztegiko sarrerak.

Ibon Sarasola EHUko irakasle ohi, Euskaltzain emeritu eta hizkuntzalariak gidatu du lana, eta berak egin du lexikografiari dagokion lanaren zatirik handiena. Horrek ere hartu du hitza aurkezpenean. "Bizitza osoa" hiztegigintzari emana, "droga" bat bezala definitu du jardun hori. Argitu duenez, F hizkitik abiatu zuen lan hau. "Kasualitatez nago hemen. Koldo Mitxelenarekin egin duen topo behin eta laguntza eskatu zidan. Horrela hasi nintzen, eta zaletu egin nintzen", azaldu du Sarasolak. Azken lana egiten "ondo pasatu" duela nabarmendu du.  "Orain, jostailua kendu didate. Zer egin behar dut?".

Metodologikoki, Orotariko Euskal Hiztegiaren ildo beretik garatu da Egungo Euskararen Hiztegia. Corpusetan oinarritzen dira biak: Orotariko Euskal Hiztegia, literatura-tradizioa jasotzen duen corpus batean, eta Egungo Euskararen Hiztegia, azken urteotako prosa-ekoizpena biltzen duen corpusean.

Helburuak ere bertsuak dituzte. Bi hiztegiok, hitz bakoitzaren esanahiaz gainera, hitz horren erabileraren inguruko argibideak ematen dituzte, delako hitza zein joskeratan agertzen den ahalik eta zehatzen argituz.