Gizartea
KORONABIRUSA
Zer ekarriko du alarma egoeraren amaierak?
N. B. | EITB MEDIA
Autonomia erkidegoen arteko mugak ixtea eta etxeratze-agindua amaituko dira. Hala ere, Euskadi bost alerta maila izango dituen pandemiaren aurkako legean lanean ari da jada.
Albisteak (3)
Pedro Sanchez Espainiako Gobernuko presidenteak iragarri duenez, maiatzaren 9a alarma egoeraren "puntu eta amaiera" izan dadin nahi dute, eta hainbat konstituzionalistak ohartarazi dute bertan behera utziz gero, autonomia erkidegoen arteko mugako itxieren eta etxeratze-aginduaren amaiera ere ekarriko duela, oinarrizko eskubideei eragiten dieten murrizketak baitira.
Europa Press albiste-agentziak kontsultatutako hainbat adituk adierazi dutenez, maiatzaren 9tik aurrera autonomia erkidegoak, Lurralde arteko Osasun Kontseiluan koordinatuta egon arren, alarma-egoeraren aurreko egoerara itzuliko dira, eta, beraz, osasun arloan "ohiko neurriak" baino ezin dituzte hartu.
Hala ere, adierazi dute egoera larrietarako oinarrizko eskubideak mugatu daitezkeela, baina kasu oso zehatzetan eta banakakoetan soilik, Osasun Publikoaren Arloko Neurri Bereziei buruzko 1986ko Lege Organikoa baliatuta.
Lege horri jarraiki, adituek diote perimetroko itxierak ere ikus litezkeela, baina osasun-guneetakoak, auzoetakoak edo, gehienez ere, hirietakoak izango lirateke, inoiz ez autonomia-erkidego osokoak. Gainera, dekretu bidez onartuko liratekeen itxiera horiek auzitegien bermea beharko lukete.
Horrela, iazko udan bizi izan zen egoerara itzuliko dela adierazi dute, eta administrazio autonomikoek, adibidez, merkataritza- eta ostalaritza-ordutegiak murriztu ditzaketela.
Egoera horri aurre egiteko, Euskadik pandemiaren aurkako legearen tramitazioa jarri du abian, eta lege horrek "berme juridiko guztiak" emango dizkie Eusko Jaurlaritzak covidaren hedapenari eusteko ezartzen dituen murrizketei (maiatzaren 9aren ondoren alarma egoeraren eta legezko "aterkiaren" jarraipenari buruzko "ziurgabetasuna" dela eta).
EAJk eta PSE-EEk "pandemia kudeatzeko neurrien lege proposamena" erregistratu dute ostiral honetan Legebiltzarrean, eta premiazko bidetik eztabaidatuko dute, tramitazio epeak erdira murriztuz. Gainera, talde parlamentarioen ekimena denez, eta ez Jaurlaritzarena, tramitea are azkarragoa izango da.
Araua aurrera aterako da, Gobernua sostengatzen duten alderdiek (nazionalistek eta sozialistek) gehiengoa dutelako Ganberan.
Lege berria bilkura-aldia amaitu baino lehen onartzea nahi dute; azken osoko bilkura ekainaren 24an izango da.
Ez da edozein epidemiari aplikatu beharreko araua izango, baizik eta "pandemia horren ondoriozko premia premiazko eta presazkoei erantzuten die", "egoera jakin baterako lege zehatz bat behar delako", eta epidemia bakoitzaren berezitasunek (transmisioa, birulentzia, inkubazioa, transmitigarritasuna edo morbilitatea) beste kasu batzuetan baliogabeak izan daitezkeelako.
Arauak 100 eta 600.000 euro arteko isunekin "neurriak betetzen direla bermatzeko" zehapen-araubidea jasotzen du, eta bost alerta-maila aurreikusten ditu birusaren transmisioaren eta sei adierazle epidemiologikoren arabera, hala nola R0 indizea, asistentzia-presioa eta zainketa intentsiboetako unitateen okupazioa, eta pandemiaren eragina adin-tarteen arabera.
Alerta mailarik baxuena 14 egunetan 100.000 biztanleko 60 kasuko intzidentzia metatutan markatuta dago. Kopuru horretatik jaisten den unean, murrizketek indarrean egoteari utziko liokete. Bigarren egoera 150 kasuetara doa, hirugarrena 300 kasuetara, laugarrena 500 kasuetara eta bosgarrena 500 kasuetatik aurrera, hau da, "transmisio oso altuko" egoeretarako.
Alerta-maila horien arabera, zenbait osasun-murrizketa eta -neurri ezartzen dira, eta horietako batzuk komunak dira fase guztietan, hala nola pertsonen arteko 1,5 metroko distantzia, eskuak garbitzea, aireztatzea, maskara erabiltzea edo berrogeialdia gordetzea, kutsatuz gero edo hura susmatuz gero.
Laugarren agertokitik aurrera, neurriak gogortu egingo dituzte, eta perimetroa ixteko eta funtsezkoak ez diren jarduera ekonomikoak (edo edukiera % 35era jaistea), kulturalak eta sozialak bertan behera uzteko atea irekiko dute.
Era berean, hezkuntza presentzialetik hezkuntza telematikora igarotzeko aukera aztertuko dute, bai eta kirol-jarduera ez-profesional edo erdi-profesional oro debekatzeko aukera ere, salbu eta banakako praktikak edo aire zabaleko bi bizikiderenak badira.
Bosgarren egoeran eta okerrenean, "banakako konfinamendu-neurri berriak eta eraginkorragoak baloratuko dituzte, edo kolektibo espezifikoentzat, aldez aurretik justifikatuta eta baimen edo berrespen judiziala emanda", eta merkataritza- eta gizarte-jarduera guztiak ixteko ordutegiak aurreratuko dituzte, "gizarte-harremanetan eragin handiena dutenak ixteko aukerarekin".
Legearen arabera, Gobernuak 15 egunean behin jakinarazi beharko dizkio Legebiltzarrari osasun neurrien eta koronabirusaren inguruko nondik norakoak. Gaur egun, Gotzone Sagardui Osasun sailburuak astero egiten du agerraldia Legebiltzarrean, EAJk eta PSE-EEk eskatuta.
