Itxi

Gizartea

MEMORIA HISTORIKOA

Hobitik ateratako preso bat identifikatu dute Usetxin

AGENTZIAK | ERREDAKZIOA

Ramon Haro Gomez Salamancako jornalari baten gorpuzkiak dira, San Kristobaleko gotorlekura iritsi eta handik ihes egiten saiatu zena.

  • 2016ko abuztuan Usetxin (Esteribar) hobitik ateratako gorpuzkiak.

    2016ko abuztuan Usetxin (Esteribar) hobitik ateratako gorpuzkiak. Argazkia: Nafarroako Gobernua

Foru Gobernuaren eta Kataluniako Generalitatearen arteko lankidetzari esker, Ramon Haro Gomezen gorpuzkiak identifikatu ahal izan dituzte. 1938ko maiatzean San Kristobaleko gotorlekuaren ihesaldian parte hartu zuen presoetako bat da, eta 2016an aurkitu eta hobitik atera zuten Usetxin (Esteribar), beste bi gorpurekin batera.

Bere semeak aurkeztutako lagin bati esker identifikatu ahal izan dute, eta Bartzelonako Vall d 'Hebron Unibertsitate Ospitaleko Genetika laborategian utzi zuen, Kataluniako Generalitateak identifikazio genetikoa egiteko duen programaren barruan, Nafarroako Gobernuak jakitera eman duenez.

Irailean Nafarroako Gobernuak eta Generalitateak sinatutako hitzarmenaren esparruan, Memoria Demokratikoaren Zuzendaritza Nagusiak, familiaren baimenarekin, profil genetikoa Memoriaren Nafarroako Institutura bidaltzea kudeatu zuen, eta, horrela, hobitik ateratako hezurrekin alderatu ondoren, identifikazio genetikoa posible izan da.

Ramon Haro Gomez, Encinas de Abajoko (Salamanca) jornalaria, ezkonduta zegoen eta bi seme-alaba zituen. 1937ko ekainaren 19an iritsi zen Ezkaba mendiko San Kristobaleko gotorlekura, 25 urte zituela, bere anaia Hilariorekin eta Encinas de Abajako beste bost bizilagunekin batera.

Horietako lauk 1938ko maiatzaren 22ko ihesaldian parte hartu zuten, eta atxilotu egin zituzten, baina bizia salbatu zieten. Ramon Harok beste bi lagunekin iritsi zen Usetxira (Esteribar), eta han atxilotu eta alkatearen etxera eraman zituzten.

Geroago, hiru presoak Patzaranzokoetako larreetara eraman zituzten, eta guardia zibilak maiatzaren 24an hil zituen. Auzotar batzuk, ondoren, belardiaren hegalaren behealdean lurperatzeaz arduratu ziren, bidea mugatzen duen hesiaren ondoan.

Fermin Ezkieta ikertzaileak jasotako informazioari esker, Aranzadi Zientzia Elkarteko teknikariek hobia aurkitu eta hobitik atera ahal izan zuten 2016ko abuztuan.

Ramon Harorekin batera, bost dira jada ihesaldian hil zituzten eta identifikatuak izan diren presoak.