Azken hamarkadako ozono-zulo handienetako bat ireki da Antartikan

Antartikaren gainean urtero ozono-geruzan irekitzen den zuloa 2020an iritsi da maximora. Munduko Meteorologia Erakundeak (OMM) astearte honetan iragarri duenez, azken urteetako zulo handienetakoa eta sakonenetakoa da.

Fenomenoa azkar hazi da abuztuaren erdialdetik, eta urriaren hasieran 24 milioi kilometro koadroko maximoa harrapatu zuen. Gaur egun, 23 milioi kilometro koadro ditu, eta Antartika kontinentearen zatirik handiena hartzen du.

Abuztutik urrira bitartean, Antartikako zuloa handitu egiten da, eta irailean eta urrian maximora iristen da. Udaberriaren amaieran, tenperaturak gora egiten hasten direnean, ozonoaren agorpena moteldu eta poloko zurrunbiloa ahuldu egiten da, desegin arte. Abenduaren amaieran, berriz, ozonoaren maila normaltasunera itzultzen da.

OMMk Genevan duen bozeramaile Claire Nullisen arabera, poloko zurrunbilo indartsu, egonkor eta hotz batek bultzatu du zuloa. Horrek ozono-geruza etengabe hotz mantendu zuen Antartikaren gainean. Airea -78 gradutik behera egon zen, hodei estratosferikoak sortzeko behar den tenperaturan. Hodei horietan sortzen den izotzak "ozono-geruza suntsi dezakeen erreakzio bat sortzen du", horren esanetan.

Hodei estratosferiko polarrek konposatu ez-erreaktiboak erreaktibo bihur ditzaketen izotz kristalak dituzte, eta, eguzkiaren argiarekin, ozonoa azkar suntsitzen dute, erreakzio kimikoen bidez. Zuloa udaren amaieran edo udaberriaren hasieran soilik ikusteko arrazoi nagusia poloko hodeien eta eguzki erradiazioaren arteko harremana da.

Europar Batasuneko Copernicus Atmosfera Monitorizatzeko Zerbitzuko zientzialariek ikusi dutenez, ozono estratosferikoaren kontzentrazioak zero inguruko balioetara murriztu dira Antartikan, 201 eta 25 kilometro arteko altueran. Ozono geruzaren sakonera 100 Dobson unitatetik behera egon da, ozono-zulotik kanpo bere ohiko balioaren herena.