Itxi

Gizartea

Koronabuloak

'Musuak, derrigorrezkoak': Erabiltzaile batek egindako eta askok irentsitako txantxa

eitb.eus

Ez, eitb.eus-ek ez du argitaratu musuak derrigorrezkoak izango direnik.

  • Hau da WhatsApp-etik asko zabaldu den irudia

    Hau da WhatsApp-etik asko zabaldu den irudia.

WhatsApp-a baduzu, ostegun honetan segur aski jaso duzu asko zabaldu den pantaila-argazki jakin bat. Bertan, eitb.eus-eko ustezko titular bat dago irakurgai, gaztelaniaz: "Musuak derrigorrezkoak izango dira Euskadin bihartik aurrera" (hain zuzen ere, "Los besos serán obligatorios en el País Vasco desde mañana" da jatorriz partekatutako titularra). Jakina, eitb.eus-ek ez du albiste hori argitaratu.

Egia esan, erabiltzaile baten txantxa da. Argi dago haren asmoa barre egitea zela, ikusita Googleren web-itzultzaileak eitb.eus-eko euskarazko albiste batekin egindako itzulpen traketsa. Askok, baina, pentsatu dute eitb.eus-ek benetan argitaratutako lerroburua izan dela.

Hain zuzen ere, asko zabaldu den txantxa bi pantaila-argazkiren batuketa da:

-Lehenean, eitb.eus-ek hilaren 15ean euskaraz argitaratutako benetako titular bat dago irakurgai: "Musukoa derrigorrezkoa izango da bihartik aurrera EAEn".

-Bigarrenean, ikusi ahal da Googleren itzultzaile automatikoak erabiltzaileari haren ordenagailuan egindako itzulpen barregarria: "Los besos serán obligatorios en el País Vasco a partir de mañana" ("Musuak derrigorrezkoak izango dira Euskadin bihartik aurrera").

Baliteke askok nahi izatea albiste hori egia izatea… baina, egia esateko, pantaila-argazkian bertan pista nahikoak zeuden titularra faltsua zela ondorioztatu ahal izateko. Hiru zehaztuko ditugu:

-Pistarik nabariena da erabiltzaileak berak irudiarekin batera jarritako testua: "Googleren itzultzailea; euskararekin inoiz ez laguntzen dizun asmakizun hori… baina batzuetan bizitzarekin laguntzen dizuna".

-Segur aski, askok pentsatuko zuten erabiltzaileak esan nahi zuela eitb.eus-eko kazetariak erabili duela oker Googleren itzultzailea, baina ez da horrela… eta pista batek gezurtatu egiten du: goialdean, eskuinaldean, morez markatu dugun txokoan, Google Translate Googleren web-itzultzailea aktibatuta dagoela ikus daiteke.

-Hirugarren pista zailagoa da ikusteko, baina han dago: goialdean, ezkerrean, ikusi ahal da erabiltzailea eitb.eus-en euskarazko webgunean dagoela, hots, eitb.eus/eu/albisteak helbidean (gaztelaniazko webgunea eitb.eus/es/noticias da). Argazki horretan euskarazko webgunearen edukiak gaztelaniaz badaude, berriro ere diogu, erabiltzaileak Googleren itzultzailea aktibatu duelako da.

Gainera, "derrigorrezko musuak" ez dira Googlek egindako itzulpen-akats bakarra; izan ere, Nekane Murga Osasun sailburuari beste kargu bat "eman" dio itzultzaileak: Osasun "ministroa".

#Koronabuloak ekimenaren WhatsApp-en jasotako mezuez gain, Maldita.es web-orriarekin ere ari gara elkarlanean, Maldito Bulo atalaren bidez, bai eta VOSTEuskadi Elkartearekin ere. Eva Caballerok Radio Euskadin zuzendu eta aurkezten duen La Mecánica del Caracol dibulgazio-saioaren komunitate zientifikoaren laguntza ere badugu.

Kontuan izan osasun-agintariek koronabirusaren aurka emandako aholkuak. Koronabirusaren inguruko albiste faltsuen aurrean, egin kasu bakarrik iturri ofizialek ematen dituzten albisteei. Eta zurrumurru, gezur edo albiste faltsu baten susmorik baduzu, idatzi koronabuloak@eitb.eus helbide elektronikora edo bidali WhatsApp bidez mezu bat 600 900 454 telefono zenbakira. Ez diogu inori zuzenean erantzungo, baina oharrak jaso, aztertu, eta faltsuak direla egiaztatuz gero, Koronabuloak webean aireratuko ditugu.

Pandemiaren lehen astinduetan, #Koronabuloak ekimena abiatu genuen, koronabirusarekin lotutako albiste faltsuak geldiaraztea helburu. Albiste horiek desinformatu, engainatu edo ospea kendu nahi izaten dute; horregatik, gogora ekarri nahi dugu beharrezkoa dela iturri fidagarrietako informazioa aukeratzea, eta ezin dela ontzat hartu sare sozialen bidez jasotako edozein mezu.

Informazioren bateko egiazkotasunaren gaineko zalantzarik baduzu, 600 900 454 WhatsApp-eko zenbakira idatzi ahal diguzu, edo, bestela, posta elektronikoa bidali, coronabulos@eitb.eus-era. Saiatuko gara egiaztatzen… baina, batzuetan, sen ona erabiltzea nahikoa izaten da!