Zer dakigu kutsaduraren, klimaren eta koronabirusaren arteko ustezko loturari buruz?

2019an eta 2020an Hego Korean, Txinan, Ameriketako Estatu Batuetan, Italian, Espainian, Frantzian eta Alemanian egindako zenbait ikerketa zientifikok korrelazioak aurkitu dituzte airearen kalitatearen (kutsadura atmosferikoa) eta SARSa eta COVID-19a bezalako gaixotasun birikoen eraginaren artean. Horrela, kutsadura atmosferiko handiko eremuetan bizi diren biztanleek aipatu gaitz horien eragin txarrenak izateko aukera handiagoa izango lukete.

Energia eta Aire Garbia Ikertzeko Zentroak (Center for Research of Energy and Clear Air, CREA) berriki egindako ikerketa zientifikoak bildu ditu, kutsadurak COVID-19a harrapatzeko arriskua areagotzen duela eta haren ondorioak okertzen dituela iradokitzen dutenak.

How air pollution worsens the COVID-19 pandemic: our new briefing and literature review sums up what we know about the influence of air pollution on the crisis. https://t.co/N9U1BszFJu

— Centre for Research on Energy and Clean Air (@CREACleanAir) April 24, 2020

Koronabirus berriaren inguruan sortzen diren albiste faltsuak geldiarazteko asmoz EITBk abiarazitako #Koronabuloak ekimenetik Maria Jose Sanzekin jarri gara harremanetan. Biologia Zientzietan doktorea eta Klima Aldaketarako Euskal Zentroko (Basque Centre for Climate Change, BC3) zuzendari zientifikoa denak gai horren gaineko zenbait argibide eman dizkigu.

BC3ko adituaren arabera, horri buruz egin berri diren ikerketek honako hau adierazten dute:

A puntua. Kutsatzaile batzuek, bereziki ingelesezko siglengatik PM (Particulate Matter) bezala ezagunagoak diren material partikulatuek, birus bideragarrien eramaile gisa jardun dezakete.

B puntua. Kutsadura handiaren eraginpean egoteak infekzioa izateko edota infekzio horren larritasun handiagoa jasateko aukerak areagotzen dizkio.

A puntuari dagokionez, Sanzen esanetan, "zehazteke dago birusaren bideragarritasuna azalera horietan", eta gogorarazi du, Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) ohartarazi duenez, garrantzitsua dela kontuan hartzea "ez dela nahitaez kutsa daitezkeen birus bideragarrien adierazletzat hartu behar PCR bidez birusaren genomaren detekzioan oinarritutako ingurumen-laginetan RNA detektatzea".

B puntuaren harira, BC3ko zuzendariak berretsi egin du badela eztabaida bat aurretik patologiak dituzten edo organismoan eragina izan dezaketen beste eragile batzuekiko (arnasten dugun airearen kalitatea, adibidez) esposizioa duten pertsonek infekzioa jasateko duten aldez aurretiko jarrerari buruzkoa.

Hala ere, azpimarratu duenez, "oraindik ez da ezarri koronabirus honek partikula kutsatzaileekin bat egiteko duen gaitasuna", eta, ondorioz, "ikerketa gehiago behar dira, benetan kausa-efekturik dagoen jakiteko".

Testuinguru horretan, "oso ezagunak dira airearen kutsadurarekin lotutako hanturak izateko joera, baita arnasketako eta bihotzeko afekzioen intzidentzia handia ere", adierazi du Sanzek.

Hala, OMEren arabera, munduko biztanleriaren% 91 airearen kalitatea erreferentzia-mailen azpitik dagoen lekuetan bizi da. Horrez gain, kanpoko airearen kutsadurak 4 milioi heriotza goiztiar inguru eragiten ditu urtero, bere webgunean irakur daitekeenez.

Era berean, 2017ko Global Burden of Disease Study ikerketak erakusten duenez, munduan, airearen kutsadurak diabetesaren ondoriozko gaixotasunen % 18 eragiten du; biriketako minbiziaren % 14; biriketako gaixotasun buxatzailearen % 34; bihotzeko gaixotasunen % 11; eta bihotzeko gaixotasunen % 7.

Txanponaren beste aldean, Sanzek nabarmendu du SARS-COV-2aren hedapena geldiarazteko hartutako neurriek "berotegi-efektuko gasen isurketak murriztea eta airearen kalitatea hobetzea" ekarri dutela, "batez ere hirietan".

"Azken batean, atmosfera- eta ingurumen-kutsaduraren aurkako borroka garapen jasangarrirako, gizakiaren osasuna babesteko eta epidemien hedapena prebenitzeko ikuspegi integratu baten zatitzat hartu behar da", ondorioztatu du Biologiako doktoreak.

Maria Jose Sanzek gai honi berari buruz jardun zuen Radio Euskadiko La Mecánica del Caracol irratsaioko maiatzaren 6ko emanaldian. Bere solasaldia saioaren hirugarren minututik aurrera entzun daiteke.

Beroa eta hotza ez dira koronabirusaren aurkako erremedioak

Klima-faktoreek COVID-19aren hedapenean duten eraginari dagokionez, komunitate zientifikoa lantzen ari den hipotesietako bat beroak haren eragina arindu dezakeela bada ere, oraindik ez dago hori baieztatzeko ebidentziarik.

Zentzu horretan, Osasunaren Mundu Erakundeak adierazi du koronabirus berria berdin-berdin igorri daitekeela klima epel eta hezeak dauden lekuetan; izan ere, OMEren arabera, orain arte lortutako proba zientifikoen arabera, "edozein tokitan transmititu daiteke, baita klima epel eta hezeetan ere". Hori dela eta, "eguzkitan edo 25 ºC-tik gorako tenperaturetan egoteak ez du koronabirus bidezko gaixotasuna prebenitzen", gogorarazten du osasun erakundeak.

Gauza bera gertatzen da tenperatura baxuagoekin, "hotzak eta elurrak ere ezin baitute koronabirus berria hil". "Giza gorputzaren tenperatura normala 36,5 °C eta 37 °C inguruan mantentzen da, kanpoko tenperatura edo baldintza meteorologikoak alde batera utzita. Beraz, ez dago arrazoirik pentsatzeko hotzak koronabirus berria hil edo beste gaixotasun batzuekin amaitu dezakeenik", gaineratzen du.

EITB Maldita.es webgunearekin (Maldito Bulo atalaren bidez), VOST Euskadirekin eta Eva Caballerok Radio Euskadin zuzentzen duen La Mecánica del Caracol dibulgazio programako komunitate zientifikoarekin elkarlanean ari da egunotan, buloei aurre egiteko borrokan.